Η σημερινή ημέρα, αγαπητοί μου φίλοι, είναι
ξεχωριστή για εμάς τους Ορθοδόξους Χριστιανούς. Εορτάζει λαμπρά η Ορθοδοξία
μας, η αληθινή Εκκλησία του Χριστού. Σήμερα φέρνουμε στη μνήμη μας ένα κορυφαίο
γεγονός της Εκκλησιαστικής μας Ιστορίας, την αναστήλωση των ιερών εικόνων, το
οποίο συνέβη το 843 μ.Χ. στο Βυζάντιο. Στην αναστήλωση των ιερών εικόνων
καθοριστικό ρόλο έπαιξε η βασίλισσα Θεοδώρα, μετέπειτα Αγία της Εκκλησίας μας,
σύζυγος του αυτοκράτορα Θεοφίλου (840-843 μ.Χ.). Αναφερόμαστε στην μεγάλη
εικονομαχική έριδα, η οποία συντάραξε κυριολεκτικά την Εκκλησία μας για
περισσότερα από εκατό χρόνια. Το 726 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Λέων ο Γ΄ ο Ίσαυρος
(717-741 μ.Χ.) αποφάσισε να επιφέρει στο κράτος ριζικές μεταρρυθμίσεις. Μία από
αυτές ήταν και η απαγόρευση της προσκύνησης των ιερών εικόνων, εξαιτίας κάποιων
ακροτήτων.
Ο αυτοκράτορας υποστήριζε ότι κάποιοι
Χριστιανοί λάτρευαν τις εικόνες και πίστευε πως η Χριστιανική πίστη παρέκκλινε
στην ειδωλολατρία. Στην ουσία εξέφραζε δικές του ανεικονικές απόψεις, οι οποίες
ήταν βαθύτατα επηρεασμένες από την ανεικονική Ιουδαϊκή και Ισλαμική πίστη. Η
αναταραχή ήταν αφάνταστη. Η αυτοκρατορία χωρίσθηκε σε δύο αντιμαχόμενες ομάδες,
τους εικονομάχους και τους εικονολάτρες. Οι διώξεις ήσαν φοβερές. Μεγάλες
Πατερικές μορφές ανέλαβαν να υπερασπισθούν την Ορθόδοξη πίστη. Το έτος 787 μ.Χ.
συγκλήθηκε η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία διατύπωσε με ακρίβεια την
οφειλόμενη τιμή στις ιερές εικόνες. Στην Σύνοδο αυτή διευκρινίσθηκαν και άλλα
δυσνόητα σημεία της Χριστιανικής πίστης, έτσι ώστε να έχουμε πλήρη αποκρυστάλλωση του Ορθοδόξου δόγματος και να
μιλάμε για θρίαμβο της Ορθοδοξίας μας.
Η εικόνα, κατά την Ορθόδοξη διδασκαλία,
δεν αποτελεί αντικείμενο λατρείας, αλλά λειτουργεί αποκλειστικά ως μέσο τιμής
του εικονιζομένου προσώπου. Ακόμη και ο Χριστός μπορεί να εικονισθεί, διότι
έγινε άνθρωπος. Μάλιστα όποιος αρνείται τον εικονισμό του Χριστού, αρνείται
ουσιαστικά την ανθρώπινη φύση Του. Οι μεγάλοι Πατέρες και Διδάσκαλοι της
Εκκλησίας μας, που αναδείχθηκαν μέσα από την περίοδο αυτή της εικονομαχίας,
διατύπωσαν με προσοχή και ευλάβεια το Ορθόδοξο δόγμα. Η προσκύνηση του προσώπου
του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων της Εκκλησίας μας δεν είναι
ειδωλολατρία, όπως υποστήριζαν οι εικονομάχοι. Και αυτό γιατί η τιμή δεν
απευθύνεται στην ύλη, αλλά στο εικονιζόμενο πρόσωπο. Όπως μας διδάσκει ο Μέγας
Βασίλειος «η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει» (P.G. 32, 149).
Η ευλογία και η χάρη που λαμβάνει ο πιστός
από την προσκύνηση των ιερών εικόνων δίνεται από το ιερό πρόσωπο που
εικονίζεται και όχι από την ύλη της εικόνας. Η εικόνα έχει τεράστια ποιμαντική
χρησιμότητα. Μία εικόνα αξίζει περισσότερο από χίλιες λέξεις. Αυτό σημαίνει ότι
μέσα από την Εκκλησιαστική εικονογραφία οι πιστοί βοηθούνται να αναχθούν στις
υψηλές πνευματικές θεωρίες και τελικά στον Θεό. Ο Λεωνίδας Ουσπένσκη αναφέρει:
«Για την Ορθόδοξο Εκκλησία η εικόνα είναι κάποια γλώσσα που εκφράζει τα δόγματά
της και τις εντολές της, τόσο καλά, όσο και ο λόγος. Είναι μια θεολογία που
εκφράζεται με σχήματα και με χρώματα που τα βλέπει το μάτι» (Η Εικόνα-Λίγα
λόγια για τη δογματική έννοιά της, σελίδα 15). Οι εικόνες για εμάς τους
Ορθοδόξους Χριστιανούς είναι πολύ σημαντικές.
Βέβαια η ηρεμία δεν αποκαταστάθηκε στους
κόλπους της Εκκλησίας, διότι εξακολουθούσαν να βασιλεύουν εικονομάχοι
αυτοκράτορες. Το έτος 843 μ.Χ. η ευσεβής αυτοκράτειρα Θεοδώρα, επίτροπος του
ανήλικου γιου της Μιχαήλ του Γ΄, έθεσε τέρμα στην εικονομαχική έριδα και
συνετέλεσε στον θρίαμβο της Ορθοδοξίας. Οι Πατέρες όρισαν να εορτάζεται ο
θρίαμβος του Ορθοδόξου δόγματος την πρώτη Κυριακή των Νηστειών, για να δείξει
στους πιστούς πως ο πνευματικός μας αγώνας θα πρέπει να συνδυάζεται με την ορθή
πίστη για να είναι πραγματικά αποτελεσματικός. Νηστεία και ασκητική ζωή
υπάρχουν και στις αιρέσεις και στα άλλα θρησκεύματα. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι
μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να σωθούν και να ενωθούν με τον Θεό. Η σωτηρία είναι
συνώνυμη με την αλήθεια, αντίθετα η πλάνη και το ψεύδος οδηγούν σε αδιέξοδα και
τελικά στην απώλεια.
Αγαπητοί μου φίλοι, οι Άγιοι της Εκκλησίας
μας αγωνίσθηκαν για την Ορθόδοξη πίστη και όταν χρειάσθηκε έδωσαν και το αίμα
τους γι’ αυτήν. Και σήμερα καλούμαστε να αγωνισθούμε για την Ορθοδοξία μας.
Δυστυχώς υπάρχουν εχθροί και εκτός Εκκλησίας, αλλά και εντός. Σήμερα κάποιοι
προωθούν τον Οικουμενισμό και τον Διαθρησκειακό Συγκρητισμό. Άλλοι μιλάνε για
Μεταπατερική Θεολογία, λες και οι Πατέρες της Εκκλησίας έχουν κάνει λάθη και
είναι ξεπερασμένοι για τη σημερινή εποχή. Άλλοι πάλι ενώ έχουν υψηλά αξιώματα,
μέσα στον χώρο της Εκκλησίας, αποβάλλουν κάποια σύμβολα από πάνω τους, για να
μην στενοχωρήσουν τους αλλοδόξους. Χρειάζεται να αγρυπνούμε και να είμαστε
έτοιμοι να υπερασπισθούμε την Ορθόδοξη πίστη μας. Και αν χρειασθεί να δώσουμε
και το αίμα μας. Και όλα αυτά με τη βοήθεια του Θεού και όχι στηριζόμενοι στις
δικές μας δυνάμεις.
Με
αγάπη Χριστού,
π.
Βασίλειος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου